اگر عاشق کتاب خوانی هستید و احساس می کنید برای درمان بیماری روانی خود به کمک نیاز دارید، کتاب درمانی چیزی است که می توانید در نظر بگیرید. در ادامه با رمان یاب همراه باشید.
کتاب درمانی به خواندن متون خاص برای حمایت و کمک به حل مشکلاتی گفته می شود که در زندگی با آن برخورد می کنید. اگر وقتی کتاب می خوانید، احساس می کنید وارد عمق پیام آن شده اید و به زمان و مکان دیگری پرواز می کنید، این یکی از بهترین روش های درمانی برای شماست!
اهداف و کاربردهای کتاب‌درمانی
دلایل استفاده از کتاب‌درمانی به اندازه‌ی تعریف‌های آن متنوع است. در حقیقت، در میان منابع گوناگون، دست‌کم هفت هدف گوناگون را می‌توان برای آن برشمرد:
رایج‌ترین هدف کتاب‌درمانی، پرورش بینش فردی و شناخت خود است. کتاب‌درمانی ارزش‌هایی مانند فرصت یادگیری، شناخت بهتر خود، درک رفتار انسان و یافتن علایقی بیرون از خود، را دربردارد. بینش در این‌جا به معنای کمک به افراد برای شناسایی و بیان احساساتی که هنگام خواندن تجربه می‌کنند، است. داستان مناسب در زمان مناسب، می‌تواند خشم، درد، رنج یا اندوهی را که در درون خواننده پنهان است، آشکار کند.
هدف دیگری که برخی کتاب‌درمان‌گران در جست‌وجویش هستند، تحریک عاطفی در کودکان است. فرایند پالایش روانی به معنای بروز احساسات یا تنش‌هاست و هنگامی رخ می‌دهد که شخصیت‌های داستان احساسات‌شان را بروز می‌دهند. فرایند پالایش روانی، خوانندگان را از تنش دور می‌کند و سبب می‌شود بهتر بتوانند خودشان را در میان شخصیت‌های کتاب پیدا کنند. برخی می‌گویند از بین بردن تنش‌ها، به خودی خود، درمان به شمار می‌آید. کنار آمدن با احساساتی که کودک با خواندن کتاب تجربه می‌کند، برایش آسان‌تر است. زیرا این احساسات قابل پیش‌بینی‌تر و کنترل‌شده‌تر هستند.
هدف سومی که کتاب‌شناسان برجسته از آن نام برده‌اند، این است که با ادبیات و فیلم می‌توان به کودکان در حل مشکلات روزمره کمک کرد. آن‌ها باور دارند که کتاب‌درمانی، روشی معقول و کارآمد برای رویارویی با مشکلات عاطفی و تغییرات دوران بلوغ است. با انتخاب کتاب‌های مناسب که درباره‌ی نگرانی‌های اجتماعی و یافتن راه حل مشکلات گفت‌وگو می‌کنند، می‌توان به کودکان کمک کرد که با این مسائل روبه‌رو شوند.
چهارم، بسیاری از کتاب‌درمان‌گران باور دارند که بینش و پالایش روانی و کمک به حل مسأله، سبب می‌شود جوانان چگونگی تعامل با دیگران و یا رفتارشان را با آنان تغییر دهند. گرچه برخی گمان می‌کنند این تأثیر کوتاه‌مدت خواهد بود، مگر آن‌که کتاب‌شناسان این تغییرات رفتاری را به سوی اقدامات سودمندتری هدایت کنند. از این رو، بروز تغییرات رفتاری می‌تواند نشان‌دهنده‌ی سودمندی و اثربخشی کتاب‌درمانی باشد.
هدف دیگر کتاب‌درمانی، بهبود روابط با دیگران است. افراد با گروه‌هایی که همراه‌شان کتاب می‌خوانند، احساس نزدیکی بیش‌تری می‌کنند. کتاب‌ها می‌توانند علایق و تجربه‌های مشترک آن‌ها را کشف کنند و در نتیجه، زمینه‌ساز دوستی‌های آینده شوند. کتاب‌ها با ایجاد حس هم‌ذات‌پنداری با شخصیت‌های داستان، به افراد کمک می‌کند از انزوا دوری کنند. این هدف را جهانی‌سازی می‌نامند و به این نکته اشاره دارد که مشکلات زندگی هر فرد، تنها مختص زندگی او نیستند. آگاهی از این‌که دیگران نیز با مشکلاتی مانند ما روبه‌رو هستند، گام نخست در درک این است که هر مشکلی راه‌حلی دارد.
ششم، هنگامی که جوانان با مشکلی روبه‌رو می‌شوند که آن‌ها را از افراد دیگر جامعه جدا می‌کند، کتاب‌درمانی می‌تواند یک منبع اطلاعاتی مفید باشد. برای نمونه، فرزندان ناتنی و خانواده‌ی آن‌ها، برای ارتباط گام‌به‌گام و چالش‌های ویژه‌ای که شاید با آن‌ها روبه‌رو شوند، می‌توانند از کتاب‌ها ایده بگیرند.
هدف هفتم که بیش‌تر نادیده گرفته می‌شود، تفریح و سرگرمی است. کودکان و نوجوانان برای لذت بردن هم کتاب می‌خوانند. برخی کتاب‌شناسان، سرگرمی را هدف اصلی کتاب‌درمانی می‌دانند. احساس کسالت و پوچی را با خواندن کتاب می‌توان کاهش داد. در حقیقت، جذابیت کتاب و فیلم می‌تواند کار اصلی کتاب‌درمانی در روند درمان باشد.
نمی‌توان گفت این‌ها تنها کاربردهای کتاب‌درمانی هستند. در حقیقت به شمار کارشناسانی که از کتاب‌درمانی استفاده می‌کنند، هدف‌ها و کاربردهای گوناگونی را می‌توان نام برد. پرسش مهم‌تر این است که آیا این روش را می‌توان موفقیت‌آمیز دانست یا خیر؟ پاسخ این پرسش به راه‌کارهایی بستگی دارد که کتاب‌شناس برای معرفی، خواندن و بررسی کتاب‌ها به کار می‌برد.
